fotografeer.nl

Licht - Tegenlicht

Zon in de rug

Wanneer je als beginnend fotograaf ging shoppen voor je 1e camera bij een fotospeciaalzaak in de jaren 80 en 90 werd je meestal aangeraden om "de zon in de rug" te houden bij het maken van foto's. Een simpele regel om te voorkomen dat je als beginner tegenvallende resultaten zou krijgen bij tegenlicht.

Tegenlicht

Tegenlicht treed op wanneer je tegen een lichtbron in fotografeert. Bijvoorbeeld wanneer je "de zon in het gezicht" hebt. Je kunt controleren of je tegenlicht hebt door te kijken naar de schaduw van het onderwerp. Wanneer dit enigzins in de richting van de camera wijst is er sprake van tegenlicht.

Lichtmeetsystemen zijn op zoek naar een gemiddelde belichtingstijd waarbij de lichte én de donkere partijen goed weergegeven kunnen worden. Wanneer de achtergrond zoals hierboven de lucht, het kasteel en het water feller verlicht zijn dan de voorkant van het onderwerp is de consequentie dat het onderwerp te donker wordt afgebeeld. Dit is precies het probleem met tegenlicht.

Middag uur

Wanneer de zon op zijn hoogst staat is is het verschil tussen licht en schaduw het grootst en komt het licht recht van boven. Daarom wordt het vaak afgeraden om in de periode rond het middaguur foto's te maken. Het contrast is zo groot dat de achtergrond zwaar overbelicht wordt wanneer het onderwerp goed is belicht.

Licht reflecties in de lens

Bij tegenlicht is er veel kans dat er licht in de lens valt en daar rond reflecteert wat rare effecten veroorzaakt. Met een zonnekap kun je dit zo veel mogelijk beperken maar nooit helemaal voorkomen. In deze foto zit links onderin een lichtvlek.

In het gras in de schaduw onder de voeten lijkt een soort zwevende lichtbol te zitten. Ook dit is het gevolg van licht wat reflecteert binnen in een lens.

Soms zie je ook de vorm van de diafragma opening enkele malen in verschillende grootte terug in een foto.

Inzoomen

Een pragmatische oplossing om de effecten van tegenlicht tegen te gaan is het in zoomen op je onderwerp. Hierdoor wordt je onderwerp een groter deel van het beeldoppervlak en de lichtmeter kan nu makkelijker de juiste belichting bepalen. Daarbij bestaat er nog wel een kans dat de achtergrond overbelicht wordt.

Foto bewerking

Een andere pragmatische oplossing is het gebruiken van fotobewerkings-programma's.

Door de helderheid in de foto te verhogen zorg je dat de voorkant van het onderwerp goed belicht wordt. Daardoor overbelicht je dan weer vaak de achtergrond.

De schaduwen en hoge lichten kunnen vaak nog op andere manieren gemanipuleerd worden in fotobewerkings-programma's.

Uiteindelijk blijven dit kunstgrepen en kun je beter voorkomen dan genezen.

Contrast

Om in tegenlicht situaties goede resultaten te behalen is het zaak om het contrast te leren beheersen. Dit vergt enige oefening maar levert uiteindelijk de beste resultaten. Zorg dat er meer licht van voren op het onderwerp valt. Het verschil in de lichthoeveelheid op de achtergrond en het onderwerp neemt dan af. Hiermee verlaag je het contrast. Daardoor heeft de ingebouwde lichtmeter geen probleem om een goede belichtingstijd te kiezen.

Inflitsen

Door een flitser op je camera te plaatsen kun je zorgen voor meer licht van voren. Plaats wel een diffusor op de flitser zodat je difuus invul-licht krijgt. Daarnaast kunnen ook daglicht-lampen gebruikt worden. Professionele fotografen hebben soms complete licht installaties bij waarmee ze het contrast nog beter kunnen beheersen.

Reflectiescherm

Reflectie schermen hebben hetzelfde doel: contrastbeheersing. Binnen kun je prima een plaat tempex van de lokale bouwmarkt als reflectie scherm gebruiken. Voor buiten zijn ze minder handig omdat ze door hun vast formaat lastig te vervoeren zijn. Ze vangen veel wind en kunnen daardoor op locatie wegwaaien en breken. Vanuit milieu aspect niet wenselijk. Dan ben je beter af met een licht opvouwbaar reflectie scherm die in allerlei soorten en maten te verkrijgen zijn.

Het voordeel van het gebruik van een reflectiescherm is dat de hoeveelheid gereflecteerd licht altijd recht evenredig blijft met de hoeveelheid tegenlicht. Er treed wel wat verlies op in de hoeveelheid gereflecteerd licht. Maar het contrasverschil is vrijwel geheel opgeheven en de camera is in staat een goed belichte foto vast te leggen.

Doorzichtig

Bloemblaadjes, doorschijnende stof, glas, plastic, etc. zijn doorzichtig. Tegenlicht benadrukt dit.

Diepte

Tegenlicht veroorzaakt een lichtrand op haar en schouders. Deze lichtrand helpt om het onderwerp los te maken van de achtergrond en hiermee het gevoel van diepte te versterken.